YURTTAŞ GAZETECİLİĞİ
Merhaba Sevgili okurlarım. Bugün sizlere yurttaş gazeteciliğinden bahsedeceğim.
Yurttaş gazeteciliği, gazeteciliğin medya gruplarının ekonomik gereklerine göre biçimlenmesinin yarattığı sorunları aşmak üzere ortaya çıkan yeni bir gazetecilik anlayışıdır. 1990’lı yıllarda ABD’de yaygınlaşmıştır. Bu kavram ilk kez, 1999’da Amerikalı Medya Eleştirmeni ve Akademisyen Jay Rosen tarafından “What are Journalists for?” (Gazeteciler Ne İçindir?) kitabında ortaya atılmıştır. Bloggerlar, twitter kullanıcıları ve diğer sosyal paylaşım sitelerini kullanan kişiler de ‘Yurttaş Gazetecileri’ olarak anılıyor. Genel olarak yurttaş gazeteciliği, İletişim araçlarının yaygınlaşması ile gelişen, profesyonel mesleği gazetecilik olmayan kişilerin, dijital araçlar yardımıyla haber üreterek paylaşmasına verilen addır. Bu bağlamda, “internete bağlanan her birey, birer haberciye dönüşebilir mi?” sorusunu ulusal basında yer alan muhabirlere sorduk. Cevapları oldukça dikkat çekici. Gelin hep birlikte göz atalım.
TGRT Haber Muhabiri Hanifi Bayar: “İnternet varsa ve okuma yazma biliyorsa her birey bir habercidir. Toplumda en önemli haberciler günlerde evlerde bir araya gelen kadınlar, berber salonunda on beş dakikalık tıraşı 2 saatte olan erkekler. Önce mahalle gündemi sonra ülke daha sonra da muhabbetin sıcaklığına göre dünya gündemi aktarılır ve yorumlanır. “Berber koltuğunda siyaset” denen sohbete bir çok kez şahit oldum. Emin olun ki mecliste görev yapan milletvekilleri o berber salonlarında veya evlerde yapılan altın günlerinde konuşulan konuları görüşmüyorlardır. Çünkü doyma noktası oluşmuş oluyor maalesef ama vatandaş hep bir mücadelede ve merak duygusunu asla kaybetmemiş oluyor, haberin doğası meraktır. Sosyal medyaya yazdığın her şey bir anda geniş kitlelere ulaşabilir ve bir kargaşaya ya da büyük bir coşkuya neden olabilirsin. Onun için internete bağlanan her bireyin birer haberciye dönüşmesini tehlikeli buluyorum. Ama merak duygusunu her zaman yaşatıyor olması da bir yandan çok mutlu ediyor.”
TRT Güneydoğu Anadolu Bölge Muhabiri Burak Dündar: “İnternete başlanan her birey yapacağı haberle ilgili gerekli doneleri toplamışsa gerekli bilgiye ulaşmışsa habercilik elbette yapabilir. Ancak bu noktada bireyin elindeki yazılı veya görsel materyaller oldukça önemli ve internet üzerinden ulaşım ağını gerekli şekilde de kurmuşsa tabii ki habercilik yapabilir.”
Show Haber Muhabiri Ezgi Yağmur Küçük: “İnternete bağlanan her birey değil telefonunda kamerası olan her birey birer haberciye dönüşebiliyor. Halk muhabiri olabiliyor. Çünkü olay anını adeta bir kameraman gibi görüntüleyip üstüne bir de muhabir gibi anons çekebiliyor. Bu şekilde ihbarlar geliyor biz de mutlaka değerlendirip yayınlıyoruz. ”
ATV Ana Haber Muhabiri Yavuz Oymak: “Tabii ki dönüşemez, öyle olsaydı herkes haberci olurdu. Yani sizce sadece sosyal medya için internet kullanan birine haberci diyebilir miyiz, sonuçta sizin sorunuza göre o da internete bağlanan bir birey! Habercilik bambaşka bir duygu, bambaşka bir deneyim ve bilgi birikimi. Yaşanmışlığın, tarihe not düşülmesidir habercilik. Bunun için de, yılların dolu dolu geçmesi, bireyin kendisini geliştirmesi ve dahi bu mesleği aşkla yapması gerekir.”
CNN Türk Spikeri Meltem Bozbeyoğlu: “İnternete bağlanan her birey bir haberciye dönüşemez. Çünkü; habercilik kavramı çevrende olup biteni birkaç cümleyle yazıp, çizmek değildir. Haberciliğin bir dili, tarzı ve üslubu vardır. Bunu öğrenmek ise yıllarını alır. Sosyal medyada kamuoyu oluşturmakla, habercilik karıştırılmamalıdır.”
Anadolu Ajansı Haber Kameramanı Faruk Küçük: “İnternete bağlanan her birey haberciliğe dönüşemez eğer internete bağlanan her kişi habercilik yapsa o zaman habercilik yapan medya kuruluşların ve buna emek veren insanların habercilik yapmasına gerek kalmazdı. Çünkü bireyler haberciliğe dönüşse kalitesiz habercilik ortaya çıkmasına neden olurdu. Onun için internete bağlanan her birey haberciliğe dönüşemez.”
Show Ana Haber Muhabiri Oya Nur Kaya: “Bu algı biraz üzücü. Artık elinde telefonla çekim yapan herkes olayı internete yüklüyor. Ama habercilik başka bir şey. Etik değerlerine, kurallarına göre yaptığımız, yazdığımız haberler önemli.”
Görüşlerini bildiren muhabirlerin yanı sıra, yurttaş gazeteciliği son yıllarda profesyonel medya kuruluşları tarafından da kullanılıyor. CNN’in geliştirdiği iReport (http://ireport.cnn.com/), BBC’nin geliştirdiği User Generated Content Hub (http://bit.ly/Il7e8K) veya Cihan Haber Ajansı’nın Çek-Gönder uygulaması (iPhone için http://bit.ly/J4EeB1 ve Android için http://bit.ly/JMqzma). Görülüyor ki yurttaş gazeteciliği profesyonel medya kuruluşları tarafından tercih edilen haberlere hızlı ulaşma servisidir.
GÜNÜN SÖZÜ
“Medyanın görevi muktedirin yolunu açmak değil, kendilerine emanet edilen gücü nasıl kullandıklarını sürekli sorgulayarak, hayatını zorlaştırmaktır.”
Jimmy Reid (1932-2010), İskoç gazeteci-sendikacı
