Hafta sonu düzenlenen Kent Konseyi toplantısında Merzifon’un içme suyu ile ilgili bilgi veren Merzifon Belediyesi Su ve Kanalizasyon Müdürü Selim Armut, ilçenin su ihtiyacının yüzde 95,3’ünün pompalarla çekilen yer altı suyundan karşılandığını söyledi.
Yer altı su kaynaklarının hızlı bir şekilde düştüğünü de söyleyen Su ve Kanalizasyon İdaresi Müdürü Selim Armut, buna bağlı olarak da pompalar için kullanılan enerji masrafının metreküp başına 2017 yılında 0,59, 2020 yılında 0,76 olduğunu söyledi.
İlçedeki yeraltı su seviyesinin hızlı bir şekilde düştüğünü, kaynak sularının debisinin de her geçen yıl azaldığını söyleyen Selim Armut, “Çekilen su miktarı beslenim miktarının çok üzerindedir. Su kaynaklarının her geçen gün azalmasıyla birlikte artan talebin karşılanmasında zorluklar çıkacağı ve mevut yeraltı kaynağının kısa sürede biteceği açıkça görülmektedir” dedi.
Şehrin içme suyu şebekesinin yenilenmesinin de elzem olduğuna dikkat çeken Armut, “İçme suyu şebekesi 1975 yılında İmar ve İskân Bakanlığınca onaylanan projeye göre İller Bankası tarafından yaptırılmış ve 1979 yılında işletmeye açılmıştır. İçme suyu şebekesi üst-orta-alt kat olarak 3 kat olarak ayrılmıştır. Şebekenin yenilenmesi amacıyla İller Bankası Genel Müdürlüğü İçme Suyu Dairesi Başkanlığı tarafından 1999 tarihinde onaylanan içme suyu projesi inşaatı gerçekleştirilememiştir. Sonraki yıllarda belediye yerleşim alanlarının genişlemesiyle ortaya çıkan su talepleri için mevcut şebekesini genişletmiştir. Q80-Q450 mm çapları arasında değişen AÇB ve PVC borulardan oluşmaktadır. Su depolarından sonra oluşan su dağıtım sisteminde ana dağıtım boruları asbest hatlardan oluşmuştur” dedi.
İlçeye su temin edilen depoların yapım yılı dikkate alındığında, yapıldığı tarihten itibaren 2021 yılına kadar 42 yıl geçtiğinin görüldüğünü de hatırlatan Su ve Kanalizasyon İdaresi Müdürü Selim Armut, “1994 yılında yapılan Ahmet Demir deposu ise 10 m³’lük hacmiyle su depolamadan çok su toplama yapısı görünümündedir. İller Bankası İçme Suyu Tesisleri Etüt, Fizibilite ve Projelerinin Hazırlanmasına ait Teknik Şartnameye göre; sarfiyat salınımlarını dengelemek için gerekli olan depo hacmi içerisinde arıza durumu gibi acil ihtiyaç ve yangın hacminin de bulunduğu ortalama günlük su ihtiyacının 1/3’ü esas alınarak belirlenmektedir. Bu durumda ilçenin mevcut depolarda su tutma hacmi toplam 3060 m³ olmaktadır. İlçenin günlük ortalama su ihtiyacı, su kayıpları dâhil 2020 yılı için sarf edilen su miktarı olan 6.550.634,18 m³ su dikkate alındığında 17.946,94 m³ olmaktadır. Su depolarının su tutma hacmi bu hacme oranlandığında 0.17 bulunmakta olup, günlük su ihtiyacının yaklaşık 1/5’ine gelmektedir. Bu durumda su depolarının hacimlerinin büyütülmesi gerekmektedir. Ayrıca İlçe Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan denetimlerde de depolarda sızıntı olduğu, bu nedenle rutubet oluştuğu, su depolarının iç yüzeylerinin fayans, kalebodur, granit gibi yıkanabilir pürüzsüz malzeme ile kaplı olmadığı tespiti yapılarak; su depolarının iç yüzeylerinin fayans gibi kolay temizlenebilir malzemeden yapılması tavsiye edilmiştir” dedi.
Su şebekesindeki ana boruların AÇB olması ve dağıtım ağlarının eski olması nedeniyle ana boru ve abone bağlantı hatlarında arızalar meydana geldiğini de söyleyen Selim Armut, “Arızalardan bildirilen arızalar belediyeye bırakılan arıza şikâyetlerinden, bildirilmeyen arızalar ise dinleme cihazı ile boru hatları dinlenmesiyle kayıp kaçak tespiti yapılarak bulunarak tamiratı yapılmaktadır. Bildirilen ve bildirilmeyen su arıza sayılarına bakıldığında 2016’da 673, 2017’de 734, 2018’de 938, 2019’da 768, 2020’de ise 815 arıza tamiratı yapıldığı görülmektedir. Bu arızaların tamiratı sırasında malzeme, iş makinası, işçilik, bozulan yolun tamiratı gibi maliyetlerin yanında, kaybolan su da bulunmaktadır.
Asbest çimentolu borulardaki (AÇB) arızalar genellikle boru başlarındaki contaların fonksiyonunu yerine getirememesi, diğer PVC dağıtım borularındaki arızalar borunun kırılması ve abone bağlantılarındaki arızalar boru ek noktalarından ve boru kırılmalarından oluşmaktadır. AÇB boru arızaları tamiratı kolay tamir kelepçeleriyle yapılmakta, arıza tamiratından sonra başka bir noktadan AÇB borudan arıza oluştuğu gözlenmektedir. Ayrıca ana boru arızalarının tamiratından sonra abone bağlantısı arızalarının sayısında da artış olmaktadır. Bu arızaların tespiti, kazılarak tamiratının yapılması sırasında da su kayıpları yoğun şekilde yaşanmaktadır” dedi.
İçme ve kullanma suyu temini için alınan ve alınabilecek önlemler hakkında da bilgiler veren Su ve Kanalizasyon Müdürü Selim Armut, “İçme suyu şebekesinin eski olması, yetersiz gelmesi, arızaların fazla olması ve su kayıplarının % 40 üzerinde olması nedeniyle 2014 yılında Merzifon Belediyesi tarafından İller Bankasına müracaatta bulunulmuş, 2016 yılında İçme Suyu Şebekesi Projesi Etüdü yapılmış, 2019 yılında Proje hazırlanması için sözleşme imzalanmış, mevcut durumda proje onay aşamasına gelmiştir. İçme suyu projesine esas nüfus 2054 yılı için 103.000 olarak belirlenmiş, içme suyu ihtiyaç debisi ise 235,5 l/s olarak tespit edilmiş, depolama hacmi 11.000 m3’tür.
İlçe halkının sağlığını koruyabilmek ve sağlıklı suyu insanlara ulaştırabilmek için içme suyu şebekesinde bulunan asbest boruların değişimi yapılacaktır.
Su depoları yenilenecektir. Su depolarının çok eski olması yüksek miktarda kayıp – kaçaklara sebep olduğundan su kaynaklarının daha çabuk tükenmesine neden olmaktadır.
İçme Suyu Projesi ile “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik” e uygun olarak tüm depolar yeniden yapılacaktır ve ilçemiz halkına daha kaliteli su temin edilecektir.
1975 yılında yapılmış 45 yıllık şebekelerimizin çok eski olması sık sık arızalara, su kesintilerine ve su kayıplarına sebep olmaktadır. İçme Suyu Projesi ile tüm şebeke hattı yeniden yapılacaktır.
Kayıp-kaçak oranının yüksek olması yeraltından ihtiyacımızdan daha fazla su çekilmesiyle enerji maliyetlerinin de daha yüksek olmasına ve israfa neden olmaktadır. (İçme sularımızın %92’ lik kısmı yeraltından elektrik enerjisi ile çekilmektedir). Ayrıca yeraltı su kaynaklarından çekilmesi gerekenden daha fazla suyun çekilmesi kaynakların daha çabuk tükenmesine sebep olduğundan önümüzdeki yıllarda daha büyük su sorunlarının ortaya çıkması kaçınılmaz görünmektedir. Projenin tamamlanmasıyla birlikte kayıp-kaçak oranları düşecek, yeraltından çekilen su miktarı azalacak, yeraltı su seviyesi düşümü yavaşlayacaktır.
İçme suyu projesinin tamamlanmasıyla şebekenin bölünen kapalı alanlarından ölçülen ait debi, basınç, klor seviyesi gibi bilgilere sürekli olarak ulaşılabilecek, sistem kontrol altında olacaktır.
Projenin tamamlanmasıyla arızalardan kaynaklanan şebekedeki basınç sorunları ortadan kalkacaktır.
Projeyle mevcut depo hacimleri büyüyecek ve mevcutta kısa süreli elektrik kesintilerinde bile yaşanan suyun depolanması sorunu ortadan kalkacaktır.
Şebekedeki arıza sayısının ciddi oranda azalmasıyla birlikte ekiplerin idari kayıpların (kaçak su bağlantısının tespiti, kartlı sayaç ve mekanik sayaçlardan kaynaklanan problemlerin çözümü için kontrollerinin sıkılaştırılması gibi) üzerine daha yoğun bir şekilde gidilmesi sağlanacak.
Su şebekesindeki arızaların tespiti için su kayıp kaçak ekibi oluşturulmuş, gece dinlemeleri yapılarak arıza tespitleri ardından tamiratlar yapılmaktadır.
Yeraltı suyu seviyesi düşümüne bağlı olarak açılan kuyulardan verimsizlerin yıllık olarak yenileme işlemleri devam etmektedir.
2021 yılı yaz ayında çok geniş alana su sağlayan alt kat depo güneşli günler haricinde dolmamıştır, bunun üzerine sürekli vatandaş bahçe sulaması yapmaması konusunda uyarılmış ancak, etkili bir sonuç alınamamıştır. Yaz ayının sıcaklığın düştüğü ve havanın kapalı veya yağışlı olduğu günlerde su alt kat su deposunun dolduğu görülmüştür. Bu yüzden şebekeye verilen suyun önemli miktarının bahçe sulamasında kullanıldığı, görülmektedir. Bahçe sulamasında suyun kullanılmaması durumunda mevcut suyun anlık tüketimi karşılayacağı açıkça görülmüştür.
Bireysel tasarruf önlemleri” ifadelerini kullandı.
