Zebralar ve atlar ilk bakışta neredeyse aynı görünüyor. Ancak milyonlarca yıl önce yolları ayrılan bu iki tür, evcilleştirme konusunda tamamen farklı kaderler yaşadı. Peki, insanlar neden atlar gibi zebralara binemiyor? Bilim insanları bu sorunun ardındaki şaşırtıcı evrimsel nedeni açıkladı.
Zebraya binmek neden imkânsız hale geldi?
IFL Science’ın aktardığı bilgilere göre insanlar, tarih boyunca zebraları evcilleştirmeye birçok kez çalıştı. Özellikle Güney Afrika’daki Hollandalı yerleşimciler, zebraları tıpkı atlar gibi arabaya koşmak ya da binmek için eğitmeyi denedi. Ancak sonuç hep aynı oldu: Zebralar hiçbir şekilde insan kontrolüne girmedi.
4 milyon yıl önce yolları ayrıldı
Uzmanlar, zebralar ve atların yaklaşık 4 ila 4,5 milyon yıl önce ortak bir atadan evrimleştiğini, fakat farklı çevresel koşulların onları bambaşka özelliklerle donattığını belirtiyor. Atlar açık alanlarda daha sakin, grup hâlinde hareket etmeye yatkın canlılara dönüşürken; zebralar Afrika’nın yırtıcılarla dolu bölgelerinde hayatta kalabilmek için aşırı temkinli, ürkek ve saldırgan davranışlar geliştirdi.
Korkak ama tehlikeli
Nottingham Trent Üniversitesi’nden Doç. Carol Hall, “Zebralar, çevresindeki tehlikeleri fark ettiğinde hızla panikleyen ve saldırıya geçebilen hayvanlardır. Bu yüzden ipte tutmak ya da eğitmek neredeyse imkânsızdır” diyor. Kaçamadıklarında ise inanılmaz derecede saldırganlaşıyorlar; bu da onları evcilleştirme için tamamen uygunsuz kılıyor.
Neden uğraşılmıyor?
Teorik olarak, nesiller boyunca en sakin zebralar seçilerek yeni bir evcil tür oluşturmak mümkün. Ancak uzmanlara göre bunun pratikte hiçbir anlamı yok. Çünkü zebralar atlar kadar iri değil ve taşıma gücü daha düşük. Dahası, insanlar zaten binlerce yıldır evcil atlarla aynı amaca ulaşabiliyor.
