Lahanacı ve Bamyacılar Tarih Paneli Düzenlendi

12-22 Haziran Amasya Uluslararası Atatürk, Kültür ve Sanat Festivali kapsamında Amasya Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğü ve Amasya Üniversitesi Rektörlüğü işbirliğinde ‘Lahanacı ve Bamyacılar Tarih Paneli’ düzenlendi.
Saraydüzü Kışla Binasında düzenlenen panele, Amasya Valisi Yılmaz Doruk, Amasya Belediye Başkanı Av. Turgay Sevindi, Amasya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi il ve ilçe protokolü, siyasi partilerin yöneticileri, STK temsilcileri, öğrenciler ve vatandaşlar katıldı.
Başkanlığını Amasya Üniversitesinden Prof. Dr. Songül Keçeci Kurt’un yaptığı Panele konuşmacı olarak Kütahya Dumlupınar Üniversitesinden Prof. Dr. Emine Dingeç, Sivas Cumhuriyet Üniversitesinden Doç. Dr. Mehmet Gül katıldı.
‘Lahanacı ve Bamyacılar Tarih Paneli’nin açılış konuşmasını yapan Amasya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi, “Amasya’mızın değerlerinden bir tanesi Amasya’yı temsil eden Bamyacılar diğeri Merzifon’u temsil eden Lahanacılardır. Amasya Üniversitesi ailesi olarak Amasya Uluslararası Atatürk, Kültür ve Sanat Festival etkinliklerine akademik bu konuyla katkıda bulunmak istedik. Bu konu Merzifon Meslek Yüksekokulu Müdürümüz Onur Çapkulaç hocamızın bir teklifiydi. Bu çalışmayı belki bu yıl akademik olarak başlattık ama önümüzdeki yıla takımlar halinde sportif etkinlikler çerçevesinde devam edebileceğimizin müjdesini de vermek isterim. Amasya Valimiz Yılmaz Doruk ve Amasya Belediye Başkanımız Av. Turgay Sevindi’ye burada teşekkürümü arz ediyorum” ifadelerini kullandı.
Düzenlenen programın amacını özetleyen Panel Başkanı Prof. Dr. Songül Keçeci Kurt, “Osmanlı tarihinde Amasya’dan ismini ve ilhamını alıp saraya kadar uzanan askeri eğitimin bir parçası olarak devam eden ve günümüzde de tıpkı spor kulüpleri gibi taraftarı bulunan iki cirit alayını sizlere bugün tanıtmak istiyoruz. Aynı zamandan da bu tanıtmak vasıtasıyla şehrimizin bu kültürel ve tarihi mirasına katkıda bulunmayı hedefliyoruz ve daha sonraki yıllarda da Amasya’da gerçekleştirilecek olan festival etkinlikleri için de bilimsel bir alt yapı oluşturmak istiyoruz. Osmanlı Devleti zamanında biraz da binicilik, savaşçılık alanında daha popüler olan bu dalın şimdi spor dalı olarak yaşatılması panelimizin belki de en önemli önerisidir.” şeklinde panelin açılışını yaptı.
Kütahya Dumlupınar Üniversitesinden Prof. Dr. Emine Dingeç, “Bugün burada Amasya ve Merzifon’un meşhur sebzelerinden esinlenerek Osmanlı Sarayının cirit alaylarına verilen Lahanacı ve Bamyacı cirit alayları üzerine konuşacağım. Amasya şehri hem Osmanlı Devleti’nde hem de Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda önemli bir yere sahip. Kendine Amasya’yı merkez seçen Çelebi Mehmet, atın ve süvarinin önemini fark etti ve dönemin teknolojisini uygulamak istedi. Dönemin teknolojisi nedir? At o dönem ulaşabileceğiniz en hızlı en modern teknolojisidir. Teknoloji, atın üzerinde kullandığınız kılıçtır, mızraktır, cirittir, kargıdır. Bu teknolojiyi hayata geçirmek istedi. Hayata geçirdiğinde elbette süvari birliklerinin çok önemli olduğunu hem antrenman hem birlikte bir faaliyet içerisinde olmak, müsabaka şeklinde yapmak için birtakım önerilerde bulundu. Takım halinde oynanan oyunlar için, özellikle cirit oyunu oynamak üzere, cündiler arasından özel gruplar oluşturuldu. Bugün Suluova dediğimiz yerde bunlar karşılıklı müsabaka yaptılar. Karşılıkla cirit oynayarak savaş tekniklerini ve becerilerini geliştirdiler. Eski bir Türk Oyunu olan Cirit oyunu, Osmanlı sarayında hem eğitim hem eğlence amacıyla yüzyıllarca oynandı. İki grup halinde oynana oyun Amasya’nın bamyası ve Merzifon’un lahanasından esinlenerek oluşturulan cirit alayları Enderun’un eğitim sisteminde cündi yetiştirmede motive edici unsur olarak 19. Yüzyılın sonlarına kadar kullanıldı” ifadelerine yer verdi.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesinden Doç. Dr. Mehmet Gül ise, “Lahanacı ve Bamyacı meselesini ben de sportif bölümüyle sizlere aktarmaya çalışacağım. Türklerde sporu biz genel anlamda 3 kategoride yoğunlaştırıyoruz. Bunlardan birincisi güreş, bir diğeri okçuluk, bir diğeri de atlı sporlar. At, Türkün ayrılmaz bir parçasıdır. Enderun mektebinde devlet adamı olabilmenin temel özelliklerinden biri sportif yönünüzün de tam olmasıydı. Bu noktada özellikle Enderun’da cündi birimlerinin oluştuğunu görüyoruz. Lahanacılar ve Bamyacılar, cündilerin yani binicilerin cirit esnasında takım şeklinde oluşturdukları alaylara verilen en eski isimlerdir. Geleneksel anlamda birçok farklı atlı sporumuz var. Geleneksel sporlarımızı gelecek nesillere aktarmak için bazı çalışmalar yapılabilir. Atlı cirit sporunun sonraki nesillere aktarılabilmesi MEB müfredatına Geleneksel Türk Sporları dersi konulabilir. Cumhurbaşkanlığı Atlı Cirit Müsabakası gibi etkinlikler düzenlenebilir. Atlı Cirit müsabakalarında tarihsel önemi olan Lahanacı ve Bamyacılara ait motifler yansıtılabilir. Ve yerel yönetimler geleneksel atlı ciritin geliştirilmesi için tesis, araç- gereç, bakım desteği verebilir.” diyerek görüşlerini özetledi.
Programın sonunda, Amasya Valisi Yılmaz Doruk, Amasya Belediye Başkanı Av. Turgay Sevindi, Amasya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi tarafından panelistlere teşekkür belgesi ve çiçek takdim edildi.